Komisarz wystawy: Kamila Woźnica
Idea wystawy i współpraca: Igor Strojecki
Wystawa czynna do 22 czerwca 2025 r.
Wystawa plenerowa zorganizowana przez Muzeum Regionalne im. Mieczysława Asłanowicza w Siedlcach i Muzeum Fotografii w Krakowie
W zbiorach Muzeum Fotografii w Krakowie znajdują się setki szklanych negatywów autorstwa Leona Barszczewskiego, słynnego fotografa i badacza Azji Środkowej, który ostatnie lata swojego życia spędził w Siedlcach. Przedstawiają jego rodzinę, Siedlce, Warszawę oraz przyrodę i ludność Azji Środkowej i Chin. Na obecnej wystawie prezentujemy wybrane fotografie. Ukazują one życie jego rodziny w Samarkandzie i Siedlcach, wyprawy, piękno tamtejszych krajobrazów i miejscową ludność.
Wszystkie fotografie zamieszczone na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Fotografii w Krakowie.
Leon Barszczewski urodził się 20 lutego 1849 r. w miejscowości Smiła koło Czerkas w Ukrainie w wielodzietnej rodzinie Szymona i Adelajdy z Nowickich. Jego czterej starsi bracia brali udział w powstaniu styczniowym.
Po śmierci rodziców około 1857 r. młodszych braci, w tym Leona rząd rosyjski skierował do gimnazjum wojskowego św. Włodzimierza w Kijowie. Barszczewski ukończył następnie Szkołę Junkrów Piechoty w Odessie, a potem oficerską szkołę strzelecką w Oranienbaumie. Po zakończeniu nauki został przydzielony do 55 Podolskiego Pułku Piechoty. Służył w guberni chersońskiej i w Besarabii.
Barszczewski od młodości pasjonował się przeszłością, przyrodą i podróżami. Szczególnie ciekawiła go Azja Środkowa. W związku z tym w 1876 r. poprosił o przeniesienie na tereny niedawno zajęte przez Rosję w tamtym regionie, na co otrzymał zgodę. Został skierowany do 11 Turkiestańskiego Batalionu. W maju tego roku przybył do Samarkandy, która stała się jego domem na wiele lat.
Do jego obowiązków należało zbadanie ziem niedawno przejętych przez Rosję oraz będących pod jej protektoratem, wytyczanie szlaków oraz poszukiwania cennych złóż. W tym celu organizował liczne wyprawy. Pierwsza miała miejsce już w 1879 r. Odkrył liczne źródła żelaziste i siarczane, złoża siarki, żelaza, azbestu, węgla, miedzi, ołowiu, złota, srebra, kamieni szlachetnych i ropy naftowej. Do jego zadań należało również tworzenie map terenów, którymi się zajmował. Ciekawiła go także historia Azji Środkowej. Prowadził wykopaliska m.in. w Samarkandzie i Shahrisabz. Kolejną jego pasją była etnografia. Obserwował życie codzienne, obyczaje i obrzędy miejscowej ludności.
W trakcie swojej działalności, m.in. podczas wypraw, wykonywał liczne fotografie. Negatywy szklane wywoływał samodzielnie po powrocie z podróży w swoim domu w Samarkandzie. Utrwalał na nich piękno przyrody, wspaniałe zabytki architektury, zwyczaje i sposób ubierania się ludności z różnych grup etnicznych i społecznych. Zdjęcia stoją na wysokim poziomie technicznym i artystycznym.
W 1880 r. poślubił Irenę z Niedźwieckich (1863-1890). Miał z nią pięcioro dzieci: Wiktorię (1881-1954), Jadwigę (1884-1966), Irenę (1885-1938), Annę (1887-1941) i Leonarda (1889-1915).
W 1897 r. otrzymał stopień podpułkownika. Został przeniesiony do Siedlec i mianowany dowódcą pułku stacjonującego w tym mieście. Tu założył wspólnie z córką Jadwigą Szkołę Handlową Żeńską, która funkcjonuje do dziś jako II Liceum Ogólnokształcące im. św. Królowej Jadwigi w Siedlcach.
Na tereny Azji Środkowej powracał jeszcze kilkukrotnie jako uczestnik wypraw badawczych. Podróżował również po Królestwie Polskim i zachodniej Europie. W 1904 r. został powołany na wojnę z Japonią. Trafił do Harbinu w Chinach. W 1906 r. przeszedł w stan spoczynku.
W 1910 r. wyjechał do Częstochowy, gdzie zginął tragicznie 23 marca. Został pochowany w Częstochowie. Obecnie spoczywa na Starych Powązkach w Warszawie.